ارشم, عزیز, آخوندعلی, علی محمد, بهنیا, عبدالکریم. (1388). بررسی اثر رطوبتهای قبلی خاک بر مقادیر رواناب و رسوب با استفاده از باران شبیهسازیشده. سامانه مدیریت نشریات علمی, 16(4), 445-455.
عزیز ارشم; علی محمد آخوندعلی; عبدالکریم بهنیا. "بررسی اثر رطوبتهای قبلی خاک بر مقادیر رواناب و رسوب با استفاده از باران شبیهسازیشده". سامانه مدیریت نشریات علمی, 16, 4, 1388, 445-455.
ارشم, عزیز, آخوندعلی, علی محمد, بهنیا, عبدالکریم. (1388). 'بررسی اثر رطوبتهای قبلی خاک بر مقادیر رواناب و رسوب با استفاده از باران شبیهسازیشده', سامانه مدیریت نشریات علمی, 16(4), pp. 445-455.
ارشم, عزیز, آخوندعلی, علی محمد, بهنیا, عبدالکریم. بررسی اثر رطوبتهای قبلی خاک بر مقادیر رواناب و رسوب با استفاده از باران شبیهسازیشده. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1388; 16(4): 445-455.
بررسی اثر رطوبتهای قبلی خاک بر مقادیر رواناب و رسوب با استفاده از باران شبیهسازیشده
1دانشجوی دکتری هیدرولوژی، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران، اهواز
2دانشیار، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران، اهواز
چکیده
یکی از عوامل مؤثر در ایجاد رواناب و تولید رسوب، شرایط رطوبتی خاک قبل از شروع بارندگی است. در این مطالعه هدف تعیین اثرهای خصوصیات خاک و بارش در سطوح مختلف رطوبتی خاک بر میزان رواناب و رسوب میباشد. در این راستا سه نوع خاک با بافت سنگین، سبک و متوسط با کاربری زراعی در استان خوزستان انتخاب گردید. به طوریکه هر 3 نمونه خاک پس از انتقال به آزمایشگاه در چهار سطح رطوبتی هواخشک، بین هواخشک و ظرفیت زراعی، ظرفیت زراعی و نزدیک به اشباع و دو شیب 5 و 15 درصد در قالب 24 تیمار مختلف (شامل 3 نوع خاک، 4 سطح رطوبتی و 2 شیب) در معرض بارشی با شدت ثابت 80 میلیمتر بر ساعت قرار گرفتند. مقادیر رواناب و رسوب برای سه زمان 10 ، 20 و 30 دقیقه استخراج گردید. تمام آزمایشها در یک فلوم 1×1×1/0 متری و توسط باران شبیهسازیشده انجام گردید. نتایج نشان میدهد که در 10 دقیقه اول بین تیمارهای آزمایشی بیشترین اختلافات وجود دارد. بنابراین مقایسه بین ضریب رواناب تیمارهای مختلف نشان میدهد که حداکثر ضریب رواناب در هر سه تداوم نسبت به حداقل آن 2 تا 5 برابر افزایش داشته است. در حالی که در خاکهای مورد بررسی با افزایش رطوبت تا ظرفیت زراعی به ترتیب بافت سبک، متوسط و سنگین بهترتیب کمترین تا بیشترین ضریب رواناب را داشتهاند و در حالت نزدیک به اشباع، روند افزایشی رواناب در بافت سنگین کند شده و کمتر از بافت متوسط میشود. بطور کلی رسوب تولیدی نیز با روند تولید رواناب همخوانی دارد. اما خاک متوسط در رطوبتهای نزدیک به اشباع دارای رسوب تولیدی بسیار بالایی میباشد. به طوریکه مقایسه نتایج برای دو شیب 5 و 15 درصد اختلاف محسوسی را برای ضریب رواناب نشان نمیدهد. اما افزایش میزان رسوب تولیدی در شیب 15 درصد نسبت به شیب 5 درصد تفاوت چشمگیری دارد.
Effect of soil antecedent moisture contents on runoff and sedimentation
values with simulated rainfall method
نویسندگان [English]
Aziz Arsham1؛ Ali mohammad Akhund ali2؛ Abdolkarim Behnia2
چکیده [English]
Antecedent soil moisture is one of runoff and sedimentation crucial factors affected by parameters such as soil properties, topographic-, climatic-, and coverage circumstances etc. The work aimed at determining effects of soil properties and rainfall on runoff and sediment load at various antecedent moisture levels. Heavy, medium and light textured field soils were selected, exposed to a constantly intensified 80mm/hr rainfall under air-dried, air-dried to field capacity point, field capacity point and nearly saturated conditions, and two slopes of 5 and 15%. Recording runoff and sedimentation values every 2-5 min; populated values were calculated within 10, 20 and 30 min. intervals. All experiments were carried out with simulated rainfall technique in a 1×1×0.1m flume. Treatments showed most significant differences within first 10min. decreased with increasing rainfall duration. Maximum runoff coefficients increased as 2-5 folds as minimum ones with all durations. When moisture increased to field capacity point, light, medium and heavy textured soils had the lowest to the highest values of runoff coefficient, respectively. Under nearly saturated condition, increasing runoff trend decelerated with heavy textured soils and decreased to a lesser extent as compared to medium textured samples. Also, sedimentation process was consistent with runoff fluctuations. Medium textured soils showed a significant level of sedimentation under nearly saturated conditions. Runoff coefficients were unnoticeably different with 5 and 15% slopes; however, a more significant sedimentation increase occurred with 15% slope.