1دانشآموخته کارشناسیارشد مرتعداری، دانشکده منابعطبیعی دانشگاه تربیت مدرس و عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردستان
2استادیار گروه مرتعداری، دانشکده منابعطبیعی دانشگاه تربیتمدرس
3استادیار پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی
4دانشآموخته کارشناسیارشد مرتعداری، دانشکده منابعطبیعی دانشگاه تربیتمدرس
چکیده
تغییر اقلیم و افزایش گرمای جهانی یکی از مهمترین چالشها در توسعه پایدار محسوب میگردد که ناشی از افزایش غلظت گازهای گلخانهای در اتمسفر میباشد. دیاکسیدکربن عمدهترین جزء گازهای گلخانهای محسوب میگردد. به منظور کاهش دیاکسیدکربن اتمسفری و ایجاد تعادل در محتوای گازهای گلخانهای، کربن اتمسفر میبایست جذب و در فرمهای آلی ترسیب گردد. مراتع، حدود نیمی از خشکیهای جهان را تشکیل میدهند و حاوی بیش از یک سوم ذخایر کربن زیستکره خاکی میباشند. در نتیجه، این اراضی قابلیت زیادی جهت ترسیب کربن دارا میباشند. در این مطالعه اثر شدت چرا بر مقدار و توزیع ترسیب کربن خاک و زیتوده گیاهی در مراتع نیمهخشک سیساب بجنورد واقع در استان خراسان شمالی مورد ارزیابی قرار گرفت. بعد از بازدید صحرایی، سه منطقه نمادین شدت چرایی (مرجع، کلید و بحرانی) مشخص گردید. مقادیر کربن در زیتوده هوایی، زیرزمینی، لاشبرگ و خاک (عمق 15-0 و30-15 سانتیمتری) این سه منطقه محاسبه شد. نتایج نشان داد که میانگین کل ترسیب کربن در منطقه مرجع، کلید و بحرانی بهترتیب 71/38، 17/28 و 43/24 تن در هکتار بود. نتایج توزیع کربن نیز نشان داد که بیش از 97 درصد از کل ترسیب کربن را کربن آلی خاک تشکیل میداد و همچنین ذخیره کربن در زیتوده زیرزمینی، بیش از زیتوده هوایی بود. بهطور کلی میتوان چنین نتیجهگیری کرد که افزایش شدت چرا منجر به کاهش درصد پوشش گیاهی، میزان زیتوده گیاهی و در نهایت کاهش میزان ترسیب کربن در خاک و زیتوده گیاهی شده است و خاک مهمترین مخزن کربن آلی در مراتع میباشد.
Climate change and increase of global warming is one of the most important challenges in sustainable development, which is due to increase of concentration of greenhouse gasses in atmosphere. CO2 is the main part of greenhouse gasses. In order to mitigate atmospheric CO2 and create balance in greenhouse gasses, atmospheric carbon must be absorbed and sequestrated in different forms. Rangelands ecosystems have approximately half of the worldٰs land area and they store over third of trrestrial biospher carbon. In order to evaluate the effect of grazing intensity on content and distribution of soil carbon sequestration and plant biomass, a study was carried out at Sisab semiarid rangelands of North Khorasn province. After survey, three sampling area has been specified (reference, key and critical). The content of above ground and under ground biomass carbon, litter carbon and soil organic carbon (in two depths 0-15, 15-30 cm) was determined in three area. The result showed that the total carbon sequestration in reference area was 39.79 ton/ha, in key area was 28.97 ton/ha and in critical area was 24.43 ton/ha. The results of carbon distribution showed that the soil organic carbon content was >97% of total carbon sequestration, In addition the carbon content in underground biomass was higher than above ground biomass. It was concluded that the grazing intensity cause to decrease of vegetation cover, content of plant biomass and decrease of carbon sequestration in soil and vegetation biomass, and soil is the most impotant sink for organic carbon storage in this rangelands.