1مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران
2استادیار، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
3دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت مناطق بیابانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک
چکیده
گونه Stipa hohenackeriana Trin & Ruprگیاهیست پایا و از خانواده گندمیان (Gramineae) میباشد. این گونه سطح وسیعی از رویشگاههای استان تهران را میپوشاند. بهمنظور بررسی خصوصیات اکولوژیک این گونه ویژگیهای رویشگاهی شامل پراکنش، پستی و بلندی، اقلیم و خصوصیات خاک، گونههای همراه، چگونگی حضور گونه مورد مطالعه در پوشش گیاهی، سیستم ریشه و فنولوژی گیاه بررسی شد. نتایج نشان داد که رویشگاههای این گونه در دامنه ارتفاعی 880 تا 2400 متر واقع شدهاند. میانگین بارندگی در رویشگاهها از 150 میلیمتر در رودشور تا حداکثر 378 میلیمتر در فیروزکوه بود. دمای متوسط سالانه cْ5/15 تا cْ4/24، دمای حداقل سالانه از دما 2- تا cْ12، دمای حداکثر سالانه از cْ32 تا cْ42 میباشد. مطالعات خاکشناسی نشان داد که این گونه از خاکهای بسیار کم عمق تا عمیق و از شیب 5/0 درصد به بالا پراکنش دارد. میزان اسیدیته خاک از حداقل 1/8 تا حداکثر 71/8 و میزان هدایتالکتریکی خاک از حداقل ds/m 19/0 در گیلاوند تا حداکثر ds/m98/0 در اشتهارد میباشد. در بیشتر رویشگاهها، این گونه بصورت غالب ظاهر شده است. بطور متوسط، پوششتاجی در رویشگاههای مختلف 02/5 درصد، تراکم 9050 پایه در هکتار، فراوانی 90% و نسبت وزن ریشه به ساقه 226/0 تعیین گردید. این گونه دارای سیستم ریشه افشان است و ریشه به شدت منشعب و در عین حال دارای وضعیت متراکم در نزدیک یقه میباشد. بررسی فنولوژیکی این گیاه در رویشگاههای مختلف نشان میدهد که شروع رشد رویشی از اواسط اسفند تا اواسط فروردینماه، مرحله تولید غلاف تا اواخر اردیبهشتماه، مرحله گلدهی از اواخر اردیبهشت تا اواخر خردادماه، مرحله بذردهی بلافاصله پس از گلدهی در گیاه انجام شده و بعد در مدت یک هفته تا 10 روز بذرها به مرحله خمیری میرسند. از اواخر خرداد تا هفته سوم تیرماه، با توجه به شرایط اقلیمی منطقه، بذرهای گیاه رسیده و ریزش میکنند. از اوایل شهریور تا اوایل مهرماه گیاه در مرحله خواب تابستانی است. بنابراین بررسی ترکیبات شیمیایی نشان داد که در اوایل رشد میزان پروتئین خام و چربی خام حداکثر است، ولی به تدریج با افزایش سن گیاه کاهش مییابند.
Stipa hohenackeriana Trin & Rupr is a perennial plant of the gramineae family. This species covers a wide range of habitats in Tehran province. The habitat characteristics of this species including topography, climate, vegetation type, soil, associated species, plant phenology and root system were investigated. The results showed that these habitats were located in altitudes of 880 to 2400 m above sea level. The average rainfall in the habitats was 150 mm to 378 mm. The annual average temperature, annual minimum temperature and annual maximum temperature were 15.5 to 24.4°C, -2 to 12°C and 32 to 42 °C, respectively. This plant was observed in a range of shallow to very deep soils at slopes of more than 0.5 percent. Soil acidity measurement showed levels of 8.1 to of 8.71 and the electrical conductivity of the soil were 0.19 to 0.98 ds/m. In most habitats, this species has emerged as the dominant. Average canopy cover, density and frequency were 8.43%, 9050 plants / ha and 90%, respectively. The ratio of root to shoot weight was 0.226. This plant has a highly branched root system. Phenology of the species in different habitats showed that the growth started from mid-March to mid April. Production stage of pods was in late May. Flowering was from late May to late June. Seed production occured from late May to late July. According to regional climatic conditions, the seeds were matured .From early September to early October the plant was in summer dormancy. This study showed that chemical compounds of crude protein and crude fat were maximum at early growth stage but gradually decreased in the coming stages.
کلیدواژهها [English]
Autecology, rangeland, Stipa hohenackeriana Trin & Rupr, Tehran province