به منظور بررسی اثر قارچ میکوریز آربوسکولار و ورمی کمپوست روی عملکرد بیولوژیک، ارتفاع ساقه، طول سنبله، و غلظت و جذب عناصر غذایی روی، آهن، منگنز و مس کاه و کلش دو رقم گندم، آزمایشی در شرایط گلخانه ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار طراحی و اجرا شد. تیمارها شامل دو سطح قارچ (با و بدون قارچ)، دو سطح ورمی کمپوست (صفر و 1 درصد وزنی) و دو رقم گندم (بهار و شیراز) بود. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد بیولوژیک، و بالاترین ارتفاع ساقه و طول سنبله مربوط به رقم بهار و در تیمار دارای ورمی کمپوست (بدون قارچ) بود. اثر ورمی کمپوست روی عملکرد بیولوژیک، طول سنبله، غلظت روی و منگنز، و جذب کل روی، آهن، منگنز و مس معنیدار بود. بیشترین غلظت و جذب روی مربوط به رقم بهار و در تیمار دارای قارچ (بدون ورمی کمپوست) مشاهده شد. کاربرد توأم ورمی کمپوست و قارچ، سبب افزایش معنیداری جذب منگنز در مقایسه با شاهد و کاهش معنیدار جذب منگنز در مقایسه با سطح دارای ورمی کمپوست (بدون قارچ) شد. عملکرد بیولوژیک، ارتفاع ساقه، و غلظت و جذب روی و منگنز در رقم بهار در مقایسه با رقم شیراز به طور معنیدار بیشتر بود. در یک نتیجهگیری کلی، استفاده از کودهای زیستی در جهت افزایش عملکرد گندم به عنوان یک محصول استراتژیک مفید میباشد و رقم بهار هم از لحاظ عملکرد و هم از لحاظ جذب عناصر غذایی کم مصرف بهتر از رقم شیراز بود.
Influence of arbuscular mycorrhizal fungi and vermicompost on biological yield, concentration and uptake of micronutrients in wheat cultivars ‘Bahar and Shiraz’
نویسندگان [English]
J. Sheikhi1؛ A. Ronaghi2؛ N. Karimian2؛ M. Zarei3؛ J. Yasrebi3
1Ph.D. Student, Tehran University
2Professor, Shiraz University
3Assistant Professor, Shiraz University
چکیده [English]
An experiment was conducted to evaluate the effect of arbuscular mycorrhizal fungi (AMF) and vermicompost on biological yield, stem height, spike length, and concentration and uptake of zinc (Zn), iron (Fe), manganese (Mn) and copper (Cu) in straw of two wheat cultivars as a factorial experiment arranged in a completely randomized design (CRD) with three replications under greenhouse conditions. Treatments included two levels of AMF (with and without AMF), two levels of vermicompost (0 and 1%, w/w), and two wheat cultivars (Shiraz and Bahar). Results showed that maximum biological yield, stem height and spike length obtained by application of vermicompost (without AMF) in Bahar cultivar. Biological yield, spike length, Zn and Mn concentrations, and total uptake of Zn, Fe, Mn and Cu significantly affected by vermicompost application. Maximum concentration and uptake of Zn observed in AMF treatments (without vermicompost) in Bahar cultivar. Mn uptake was increased when vermicompost and AMF were applied to soil samples but it was decreased when AMF was not applied. Biological yield, stem height, concentration and uptake of Zn and Mn were higher in Bahar cultivar compared to Shiraz cultivar. It might be concluded that biological fertilizers increased the wheat yield which is a strategic product. Yield and micronutrients uptake in Bahar cultivar were higher than Shiraz ones.