قائمینیا, علیمحمد, عظیمزاده, حمیدرضا, مبین, محمدحسین. (1390). شبیهسازی تغییرات دمای اعماق مختلف خاک و بررسی برخی عاملهای جوی تأثیرگذار بر آن (مطالعه موردی: ایستگاه سینوپتیک یزد). سامانه مدیریت نشریات علمی, 18(1), 42-57. doi: 10.22092/ijrdr.2011.101995
علیمحمد قائمینیا; حمیدرضا عظیمزاده; محمدحسین مبین. "شبیهسازی تغییرات دمای اعماق مختلف خاک و بررسی برخی عاملهای جوی تأثیرگذار بر آن (مطالعه موردی: ایستگاه سینوپتیک یزد)". سامانه مدیریت نشریات علمی, 18, 1, 1390, 42-57. doi: 10.22092/ijrdr.2011.101995
قائمینیا, علیمحمد, عظیمزاده, حمیدرضا, مبین, محمدحسین. (1390). 'شبیهسازی تغییرات دمای اعماق مختلف خاک و بررسی برخی عاملهای جوی تأثیرگذار بر آن (مطالعه موردی: ایستگاه سینوپتیک یزد)', سامانه مدیریت نشریات علمی, 18(1), pp. 42-57. doi: 10.22092/ijrdr.2011.101995
قائمینیا, علیمحمد, عظیمزاده, حمیدرضا, مبین, محمدحسین. شبیهسازی تغییرات دمای اعماق مختلف خاک و بررسی برخی عاملهای جوی تأثیرگذار بر آن (مطالعه موردی: ایستگاه سینوپتیک یزد). سامانه مدیریت نشریات علمی, 1390; 18(1): 42-57. doi: 10.22092/ijrdr.2011.101995
شبیهسازی تغییرات دمای اعماق مختلف خاک و بررسی برخی عاملهای جوی تأثیرگذار بر آن (مطالعه موردی: ایستگاه سینوپتیک یزد)
1دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت مناطق بیابانی، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد
2استادیار خاکشناسی دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی و محقق پژوهشکده مناطق خشک و بیابانی، دانشگاه یزد
3استادیار هوا و اقلیمشناسی، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد
چکیده
دمای خاک یکی از عوامل مؤثر در استقرار پوشش گیاهی در مناطق خشک است. با توجه به آن که دمای خاک تحت تأثیر پارامترهای هواشناسی متعددی قرار دارد، بررسی اثرهای تغییر دمای هوا، ساعت آفتابی و بارش میتواند در درک چگونگی تغییرات دمای خاک مفید باشد. با شناخت تغییرات دمای خاک و سرعت انتقال دما در پروفیل سطحی میتوان میزان تبخیر از خاک، نیاز آبی گیاهان، سرعت تجزیه مواد، فعالیتهای بیولوژیکی و زمان کاشت بذرها را ارزیابی نمود. هدف از انجام این تحقیق بررسی نقش عوامل جوی در تعیین دمای خاک میباشد. بدین منظور با جمعآوری دادههای روزانه دمای خاک در اعماق 5، 10، 20، 30، 50 و100 سانتیمتری موجود در ایستگاه سینوپتیک یزد در سال 1385، اقدام به بررسی عاملهای هواشناسی تأثیرگذار و تجزیه و تحلیل آنها شد و با استفاده از الگوی تغییرات سینوسی، دمای خاک این ایستگاه در طی سال شبیهسازی گردید. نتیجه اولیه نشان داد که بین عاملهای جوی بارش، درجه حرارت هوا و ساعت آفتابی رابطه معنیدار وجود دارد. بهطوریکه مقایسه مقادیر اندازهگیری و پیشگویی مدل روی دستگاه مختصات نشان داد که مدل سینوسی با افزایش عمق، مقادیر را کمتر از مقدار واقعی برآورد مینماید. درنهایت با استفاده از مدلهای بدستآمده، منحنی تغییرات دمای خاک در هر عمق ترسیم و مورد ارزیابی قرار گرفت. بنابراین نتایج بدستآمده از محاسبه ضریب کارایی مدل ناشساتکلیف در اعماق مورد بررسی نشان داد که مقادیر خروجی از مدل در اعماق 5،10، 20، 30، 50 و100 سانتیمتری بهترتیب دارای ضریب کارایی (RNS2) 92/0، 91/0، 93/0، 92/0، 94/0 و 96/0 نسبت به مقادیر اندازهگیری شده است. از آنجا که دامنه تغییرات) (RNS2در محدوده ∞- تا یک تغییر میکند و در مقدار یک مدل دارای حداکثر کارایی است، بدین ترتیب معادلات سینوسی قابلیت و بازدهی مناسب در پیشگویی تغییرات دمایی اعماق مختلف خاک را دارد.
Simulating temperature variations of soil different depths and study of some effective atmospheric parameters (case study-Yazd synoptic station)
نویسندگان [English]
Ali Mohammad Ghaeminia1؛ Hamid reza Azimzadeh2؛ Mohammad Hossein Mobin3
چکیده [English]
Soil temperature is one of the most important and effective factors influencing the establishment of vegetation in arid regions. Soil temperature is affected by several meteorological parameters. The study of air temperature, rainfall and sunshine hours can be useful to understand the variation of soil temperature. Soil temperature changes and rate of heat transport in soil profile are helpful for evaluating the amount of evaporation, plants water requirements, decomposition rate of materials, biological activities and the time of seed planting. The aim of this study is to evaluate the role of atmospheric factors in determination of the soil temperature. For this purpose, after collecting daily temperatures data of different soil depths (5, 10, 20, 30, 50 and 100 cm) in Yazd synoptic station for 2006, firstly, the effective meteorological parameters were analyzed and then soil temperature at this station was simulated by using sinusoidal changes pattern during the year. Finally, soil temperature variation curve at any depth was plotted and evaluated using the models obtained. Primary results showed that there was a significant relationship between precipitation, air temperature and sunshine hours. Measured and predicted values were evaluated in a coordinate system. The results showed that with increasing depth, the sinusoidal model predicted values underestimate. The results of calculating coefficients of Nash-Sutcliffe model efficiency (RNS2) showed that the estimated values by model for the different depths (5, 10, 20, 30, 50 and 100 cm), compared to the measured ones had efficiency coefficients as 0.92, 0.91, 0.93, 0.92, 0.94 and 0.96, respectively. Since (RNS2) value varies between- ∞ to 1, and when its value is equal to 1, the model has maximum efficiency, so, sinusoidal equations have good capability for predicting temperature variations in soil different depths.