اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات284
تعداد نشریات سازمان82
تعداد شماره‌ها3,081
تعداد مقالات34,377
تعداد مشاهده مقاله47,995,787
تعداد دریافت فایل اصل مقاله78,920,550
احمدی, علی, حسین پور, طهماسب, سلطانی, مهدی. (1393). اثر تراکم بذر بر عملکرد و اجزاء آن در سه رقم جو دیم. سامانه مدیریت نشریات علمی, 27(102), 131-140. doi: 10.22092/aj.2014.100939
علی احمدی; طهماسب حسین پور; مهدی سلطانی. "اثر تراکم بذر بر عملکرد و اجزاء آن در سه رقم جو دیم". سامانه مدیریت نشریات علمی, 27, 102, 1393, 131-140. doi: 10.22092/aj.2014.100939
احمدی, علی, حسین پور, طهماسب, سلطانی, مهدی. (1393). 'اثر تراکم بذر بر عملکرد و اجزاء آن در سه رقم جو دیم', سامانه مدیریت نشریات علمی, 27(102), pp. 131-140. doi: 10.22092/aj.2014.100939
احمدی, علی, حسین پور, طهماسب, سلطانی, مهدی. اثر تراکم بذر بر عملکرد و اجزاء آن در سه رقم جو دیم. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1393; 27(102): 131-140. doi: 10.22092/aj.2014.100939

اثر تراکم بذر بر عملکرد و اجزاء آن در سه رقم جو دیم

پژوهش های کاربردی زراعی
مقاله 17، دوره 27، شماره 102، فروردین 1393، صفحه 131-140    اصل مقاله (660.5 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/aj.2014.100939
نویسندگان
علی احمدی* 1؛ طهماسب حسین پور2؛ مهدی سلطانی3
1کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان، خرم آباد
2مربی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان، خرم آباد
3کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزد
چکیده
به منظور تعیین مناسب­ترین تراکم بذر ارقام جو دیم آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجراء شد. فاکتورهای مورد بررسی سه رقم جو دیم (ایذه، ماهور و دوپر محلی) و پنج تراکم بذر(400،300،200،100 و500 دانه در متر مربع) بودند. این آزمایش در سال زراعی 86-1385 در مرکز تحقیقات کشاورزی خرم­آباد اجراء گردید.  در این آزمایش همبستگی بین صفات مورد بررسی و صفاتی که بیشترین تأثیر را بر عملکرد دانه داشتند تعیین شد. در ادامه اثرات مستقیم و غیر مستقیم صفات با عملکرد دانه مورد بررسی قرار گرفت. طبق نتایج به­دست آمده اثر ساده رقم و اثر متقابل رقم و تراکم بر عملکرد دانه معنی­دار شدند اما تراکم­های مختلف بذر از نظر عملکرد دانه با یکدیگر اختلاف معنی­داری نداشتند. رقم ماهور در تراکم 100 دانه در متر مربع بیشترین عملکرد دانه(6633 کیلو­گرم در هکتار) را تولید نمود. بر اساس نتایج همبستگی صفات، عملکرد دانه با صفات عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، عملکرد کاه، وزن هکتولیتر و تعداد سنبله در متر مربع همبستگی مثبت و معنی­دار و با طول برگ­پرچم و سرعت پرشدن دانه همبستگی منفی و معنی­دار داشت. تجزیه رگرسیون گام به گام نشان داد که چهار صفت وزن هکتولیتر، وزن هزار دانه، تعداد دانه در سنبله و تعداد سنبله در واحد سطح مؤثرترین صفات تعیین کننده عملکرد دانه بوده­اند. نتایج تجزیه علیت نشان داد که در بین صفات مذکور تعداد سنبله در واحد سطح(**48/1=r) و تعداد دانه در سنبله(**40/1=r)  به ترتیب بیشترین اثر مستقیم و مثبت را بر عملکرد دانه داشته­اند. با توجه به نتایج به­دست آمده تراکم 300 دانه در متر مربع برای ارقام جو مورد بررسی در شرایط دیم قابل توصیه می­باشد.
عنوان مقاله [English]
The effect of plant density on yield and its components in three rain fed barley cultivars
نویسندگان [English]
A. Ahmadi1؛ T. Hosseinpour2؛ M. soltani3
1Master of Agriculture and Natural Resources Research Center of Lorestan, Khorramabad
2Instructor, Agricultural and Natural Resources Research Center of Lorestan, Khorramabad.
3Master of Agriculture and Natural Resources Research Center of Yazd
چکیده [English]
An experiment was conducted to determine the effect of five plants densities (100,200,300,400 and 500 grain m-2) on yield and its components in three rain fed barley cultivars (Ezeh, Mahor and Dopar). A factorial experiment based on randomized complete block design with three replications was conducted in agricultural research center of khorramabad city in the east of Iran (in 2006-2007). In this experiment the correlation between traits and the traits that had the greatest effect on grain yield was determined. Direct and indirect effects on yield traits were analyzed. The results showed that there was significant difference among cultivars in term of grain yield and interaction effect of cultivars and plant densities on grain yield was significant among different plant densities were not significant differences. Mahor cultivar in 100 grain m-2 treatment had the highest grain yield (6633 kg ha-1). The correlation coefficient between grain yield and biological yield, straw yield, Harvest index, hectoliter weight and numbers of spike per square was positive and significant but correlation coefficient between grain yield and flag leaf length and grain filling rate was negative and significant. The results of path analysis indicated that four characteristics including hectoliter weight, thousand kernel weight, numbers of grain per spike and numbers of spikes per square were main yield components for grain yield. Based on the results of path analysis among studied characteristics there was the most direct effect among the number of spikes m-2 (r=1.48**) and number of grain spike-1 (r=1.40**) with grain yield. The results showed that 300 grain m-2 treatment for barley cultivars can be recommended in rain fed condition.                                                                                                                                                                      
اصل مقاله

مقدمه:

در زراعت دیم به­کارگیری مناسب نهاده­ها سبب افزایش تولید و افزایش بهره­وری از آب باران می­شود و با توجه به سطح زیر کشت قابل ملاحظه جو دیم در کشور، ضرورت دارد که عوامل و پارامترهای مؤثر بر تولید مورد مطالعه قرار گرفته و ضمن تعیین حد مطلوب هر یک از عوامل، نقش و اثر این عوامل بر تولید محصول مشخص گردد زیرا هر عامل رشدی که میزان محصول را افزایش دهد، بازدهی مصرف آب را نیز افزایش می­دهد. این عوامل عبارتند از: رقم، آرایش کاشت، دفع­آفات، بیماریها و علف­های­هرز، زمان کاشت و تأمین عناصر غذایی مورد نیاز گیاه(تیسدل و نلسون،1370). هر رقم با توجه به خصوصیات گیاهشناسی و فیزیولوژیکی خود از جمله پنجه زنی و وزن هزار دانه و همچنین با توجه به شرایط آب و هوایی، خاک و محیط رشد می­تواند در وضعیت خاصی از تراکم بوته، محصول مطلوبی تولید نماید. مهمترین عوامل مؤثر بر میزان تولید دانه عبارتند از: میزان جوانه زنی بذر، شرایط آب و هوایی، ظرفیت پنجه­زنی، وزن هزار دانه، وضعیت رطوبتی خاک و میزان آفات، بیماریها و علف­های هرز(1996، Derksen وLafond ). در شرایطی که رطوبت، مواد غذایی و سایر عوامل رشد محدود باشند، تعداد اندکی پنجه توسعه می­یابد اما در شرایط مناسب با تولید پنجه­های زیاد، پتانسیل عملکرد نیز افزایش می­یابد)2002,..(Thiry et al  

نورمحمدی و همکاران(1376)، گزارش نمودند اندازه دانه و وزن هزار دانه بر تعداد پنجه­های تولید شده مؤثر می­باشند، زیرا دانه­های درشت­تر با مواد ذخیره­ای بیشتر، تعداد پنجه­های بیشتری نسبت به دانه­های ریز تولید می­کنند.

بررسی­های مختلف حاکی از آن است که مصرف مقدار کم بذر ممکن است عملکردی مساوی با عملکرد حاصل از مصرف چندین برابر بذر تولید کند)1998 ,.(Rharrabti et al. افزایش تعداد بذر کاشته شده در واحد سطح از طریق تعداد پنجه و تعداد سنبله در واحد سطح بیشتر باعث تسریع در برخی خصوصیات فیزیولوژیکی گیاه مثل روز تا ظهور برگ­پرچم، سنبله دهی، پرشدن دانه و رسیدگی می­گردد(1998 ,.Fukai et al و 1992، Knight و Dofing و 1992، Lukach و Henson).کاشت تعداد بذر کم در واحد سطح منجر به دیررسی می­شود از این رو توصیه می­شودکه دامنه وسیعی از میزان بذر مورد آزمایش قرار گیرد(1975، Brrigs). در صورتی که تعداد روز تا رسیدگی کم باشد، بذر زیاد به اجتناب از خطر یخبندان و برداشت زودتر به ویژه در مناطق سردسیر کمک خواهد کرد. افزایش میزان بذر تا نقطه مطلوب باعث افزایش عملکرد می­شود اما بعد از آن تحت

 

تأثیر رقابت قرار گرفته و کاهش می­یابد(1975، Brrigs). فتحی و همکاران(1377) در تأثیر مطالعه اثر چهار تراکم بذر(100، 200، 300 و 400 دانه در متر مربع) بر عملکرد دانه جو رقم جنوب در منطقه دشت آزادگان نشان دادند بین تراکم­های مختلف از نظر عملکرد دانه تفاوت معنی­دار بود. بالاتر بودن عملکرد دانه در تراکم­های بالا نسبت به تراکم 100 بوته در متر مربع عمدتاً به علت تعداد سنبله بیشتر در واحد سطح بود، زیرا دو جزء دیگر عملکرد دانه یعنی تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه با افزایش تراکم کاهش یافتند. نورمند(1380) با مطالعه اثر تراکم بذر(300، 350،400، 450، 500 و 550 دانه در متر مربع) و فواصل خطوط کاشت(15، 20 و 25 سانتی­متر) بر عملکرد جو رقم سهند و به مدت سه سال گزارش نمود، فاصله خطوط 20 سانتی متر و تراکم 450 بذر در متر مربع بهترین تراکم بذری برای رسیدن به عملکرد بالا می­باشد.

سالک زمانی و توکلی(1383) در بررسی اثر تراکم­های مختلف گندم دیم(250، 300، 350 و 400 دانه در متر مربع) بر روی عملکرد دانه گزارش دادند که اثر تراکم بر عملکرد دانه معنی­دار نبوده است. تراکم کم بذر کاشته شده در واحد سطح باعث کاهش تعداد پنجه، تعداد سنبله در واحد سطح و تعداد دانه در سنبله می­گردد(1992، Knight و Dofing و 1982، Mcloed). در خصوص همبستگی عملکرد دانه با اجزاء آن و خصوصیات زراعی جو، گزارش­های متفاوتی وجود دارد که می­توانند در انتخاب ارقام پر محصول و متحمل به تنش­ها مفید واقع گردند. اگر چه بین عملکرد دانه و برخی اجزاء آن رابطه مثبتی وجود دارد، ولی وجود همبستگی­ها­ی منفی بین برخی اجزای عملکرد باعث شده است که انتخاب برای همه اجزای عملکرد دانه نتواند به­عنوان عاملی در افزایش عملکرد دانه غلات مفید واقع شود)1998 ,.(Rharrabti et al. افزایش در یک جزء عملکرد معمولاً کاهش در برخی از اجزای دیگر را به­دنبال دارد(1995، Sleper و Poehlman).

تعیین همبستگی بین صفات مختلف، به­ویژه عملکرد دانه و اجزای آن و تعیین روابط علت و معلولی آن­ها به­نژادگران را قادر می­سازد  مناسب­ترین ترکیب اجزاء را که منتهی به عملکرد بیشتر می­شود را انتخاب نمایند(1992، Knight و Dofing و1991، Nachit et al.,). این روش روابط بین صفات و اثرات مستقیم و غیر مستقیم آن­ها را بر همدیگر روشن می­سازد. در این روش ضریب همبستگی بین دو صفت به اجزایی که اثرات مستقیم و غیر مستقیم را اندازه­گیری می­کنند تفکیک می­گردد.

در بررسی دریکوند و حسین­پور(1382) مشخص شد همبستگی عملکرد دانه با تعداد سنبله در واحد سطح، شاخص برداشت، عملکرد بیوژیک و عملکرد کاه مثبت و بسیار معنی­دار و با وزن هزار دانه و طول ریشک منفی و معنی­دار می­باشد و بیشترین اثر مستقیم و مثبت را به ترتیب تعداد سنبله در واحد سطح(**64/0=r) و شاخص برداشت(**54/0=r) برعملکرد دانه داشته­اند.Bhutta  و همکاران(2005)، همبستگی عملکرد دانه با وزن هزار دانه و تعداد سنبلچه در سنبله را مثبت و معنی­دار ولی با تعداد روز تا سنبله­دهی منفی گزارش نمودند. رعنا ولی زاده و همکاران(1385) گزارش نمودند بین عملکرد دانه جو با تعداد دانه در سنبله، تعداد پنجه بارور، طول سنبله و وزن هزار دانه، همبستگی مثبت و معنی­دار وجود دارد و صفات تعداد دانه در سنبله و تعداد پنجه بارور بیشترین اثر مستقیم و مثبت و مدت زمان لازم تا سنبله­دهی، بیشترین اثر مستقیم و منفی را بر عملکرد دانه داشته­اند.

در آزمایشی دیگر که با استفاده از 8 ژنوتیپ جو بهاره انجام گرفته شد، اثرات مستقیم تعداد سنبله در واحد سطح، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه بر عملکرد دانه مثبت گزارش گردید(1992، Knight و Dofing).

Ataei(2006) گزارش نمود که تعداد دانه در سنبله با عملکرد دانه دارای بیشترین اثر مستقیم و مثبت(**48/0=r) بود و اثر مستقیم وزن هزار دانه(**47/0=r) و تعداد سنبله در واحد سطح(**35/0=r) برعملکرد دانه نیز مثبت و معنی­دار بود، همچنین بین تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه و تعداد سنبله در واحد سطح با عملکرد دانه همبستگی مثبت و معنی­دار وجود داشت. نتایج تحقیق دیگری نشان داد که همبستگی مثبت و معنی­دار(**85/0=r) بین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک وجود داشته، همچنین بیشترین اثر مستقیم و مثبت بین عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه(**58/0=r) نیز گزارش و همبستگی مثبت و معنی­دار بین شاخص برداشت و عملکرد دانه گزارش شد اما بین وزن دانه در سنبله و عملکرد دانه همبستگی معنی­دار مشاهده نشد)2005­(Madic milomhrka et al., . هدف از اجرای این آزمایش تعیین مناسب­ترین میزان تراکم جو و ارزیابی روابط بین صفات مؤثر بر عملکرد دانه، تعیین سهم نسبی آن­ها در عملکرد دانه و بررسی روابط علت و معلولی بین آن­ها در شرایط دیم بود.

 

 

 

مواد و روش­ها

این آزمایش در سال زراعی 86-1385 در مرکز تحقیقات کشاورزی خرم­آباد با عرض جغرافیایی33 درجه و 29 دقیقه و طول جغرافیایی 48 درجه و 18 دقیقه و ارتفاع 1171 متر از سطح دریا اجراء گردید. آمار هواشناسی محل اجرای آزمایش در جدول(1) آمده است. آزمایش با استفاده از سه رقم جو دیم بهاره به اسامی ایذه، ماهور و دوپر محلی و پنج تراکم بذر(400،300،200،100 و500 دانه در متر مربع) به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. هر رقم در 6 خط 5/7 متری با فاصله خطوط 20 سانتی متر از یکدیگر در کرت­هایی به مساحت 9 متر مربع بوسیله بذرکار آزمایشی کشت شد. خاک مزرعه دارای بافت سیلتی کلی لوم با 8 =pH بود و کود شیمیایی مصرفی بر اساس نتایج آزمون خاک و تعیین حد بحرانی عناصر موجود خاک به میزان 150 کیلوگرم اوره، 130 کیلوگرم فسفات تریپل،50 کیلوگرم کلرور پتاسیم،40 کیلوگرم سولفات روی،20 کیلوگرم اسید بریک و 20 کیلوگرم سولفات آهن استفاده گردید. نصف کود اوره و مابقی کودهای شیمیایی همزمان با کاشت و نصف دیگر کود اوره در مرحله پنجه زنی در شرایط وجود رطوبت خاک استفاده گردید. در مرحله پنجه­زنی جهت مبارزه با علف­های­هرز پهن­برگ و باریک­برگ از علف­کش­های گرانستار(تری بنورون میتل) و پوما سوپر(فنوکسا پروپ-پی اتیل) استفاده شد و یکبار نیز وجین دستی انجام گرفت. در طول دوره رویش و پس از برداشت از صفات ارتفاع بوته، وزن هزار دانه، وزن هکتولیتر، تعداد سنبله در واحد سطح، تعداد دانه در سنبله، طول آخرین میانگره، مساحت برگ­پرچم، طول برگ­پرچم، روز تا ساقه­دهی، روز تا سنبله دهی، روز تا رسیدن، سرعت پرشدن دانه، مدت پرشدن دانه، عملکرد دانه، عملکرد کاه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت برای همه تیمارها و تکرارها یادداشت­برداری شد. به منظور بررسی روند رشد دانه دو هفته پس از گرده­افشانی جمعاً 7 بار(هر پنج روز یکبار) نمونه­برداری به عمل آمد. در هر بار نمونه­برداری 10 سنبله اصلی که قبلا در زمان ظهور سنبله توسط روبان رنگی مشخص شده بودند، برداشت شده و سنبلچه­های 5 تا 9(شمارش از قاعده) جدا گردید. از هر سنبلچه تعداد 2 دانه که به محور اصلی  نزدیک­تر بودند جدا و به این ترتیب جمعاً تعداد 100 دانه جدا و پس از خشک کردن توزین گردید. نمونه­برداری­ها از مرحله رشد خطی دانه انجام شد. سپس معادله رگرسیون خطی وزن دانه­ها نسبت به زمان برازش گردید و شیب

 

 

جدول 1- آمار هواشناسی فصل زراعی 86-1385 ایستگاه خرم­آباد

متوسط رطوبت نسبی(%)

متوسط دمای مینیمم(0c)

متوسط دمای ماکزیمم(0c)

متوسط دما(0c)

بارندگی(mm)

ماه

Month

25/39

14/12

39/29

80/23

50/52

مهر

Sept.23-oct.22.

52/71

13/8

76/18

44/13

80/135

آبان

Oct.23-nov.21.

93/64

13/0

51/11

82/5

50/48

آذر

Nov.22-dec.21.

92/67

2/2-

58/8

19/3

80/48

دی

Dec.22-jan.20.

30/65

07/0

75/12

41/6

70/82

بهمن

Jan.21-feb.19.

74/60

42/2

55/15

99/8

50/32

اسفند

Feb.20-mar.20.

30/67

13/5

59/17

36/11

80/196

فروردین

Mar.21-apr.20.

19/56

14/11

75/26

95/18

60/58

اردیبهشت

Apr.21-may.21.

13/37

08/15

19/35

14/25

90/1

خرداد

May.22-jun.22.

 

 

 

 

10/658

 

کل بارندگی

 

 

رگرسیون(b) به ­عنوان معیار سرعت پر شدن دانه در نظر گرفته شد. از تقسیم وزن نهایی دانه سنبله اصلی در زمان رسیدگی به سرعت پر­شدن دانه طول دوره پر­شدن دانه­ها محاسبه شد. پس از تجزیه واریانس داده­ها مقایسه میانگین صفات به روش ­دانکن با استفاده از نرم­افزار  MSTATCمحاسبه گردید. برای اندازه­گیری رابطه بین متغیرهای مستقل و متغیر وابسته از روش استاندارد و ضرایب همبستگی ساده بین صفات محاسبه شد(جدول4).

برای تعیین مدل رگرسیونی مناسب و به منظور حذف اثر صفات غیر مؤثر یا کم تأثیر بر عملکرد دانه از روش رگرسیون گام به گام و با استفاده از نرم­افزار SPSS انجام گرفت.

برای تفکیک و نمایش جزئیات همبستگی بین دو متغییر به صورت اثرات مستقیم و غیر مستقیم از روش تجزیه علیت با استفاده از نرم افزار Path2 استفاده شد. ضرایب رگرسیونی جزء ابتدا استاندارد شده(اثر مستقیم) و از حاصلضرب ضریب همبستگی ساده و ضرایب رگرسیونی جزء استاندارد شده اثر غیر مستقیم صفات محاسبه گردید.

نتایج و بحث

اثرات مقدار بذر و رقم بر عملکرد دانه و خصوصیات زراعی.

نظر به اینکه آزمایش در شرایط دیم اجراء گردیده بنابراین اطلاع از وضعیت اقلیمی در سال اجرای آزمایش ضروری بود. همان­گونه که در جدول(1) آمده است در سال زراعی86-1385 کل میزان بارندگی در طول فصل زراعی معادل 10/658 میلی متر بود و این در شرایطی است که میانگین بارندگی دراز مدت در منطقه 500 میلی متر می­باشد. علاوه بر آن بارش­ها از نظر پراکنش نیز وضعیت مناسبی داشت به طوری که از زمان کاشت تا زمان رسیدگی فیزیولوژیکی بارش­ها ادامه داشتند. پس می­توان اظهار داشت که سال اجرای آزمایش از نظر وضعیت رطوبتی(حجم و پراکنش بارندگی)، یکی از سال­های پر­باران  بوده و همین امر باعث شد عملکرد ارقام مورد برسی بالا باشد.

نتایج تجزیه واریانس داده­ها نشان داد که ارقام از نظر بسیاری صفات مانند عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد کاه، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در واحد سطح، روز تا سنبله دهی، روزتارسیدن، ارتفاع بوته، طول برگ پرچم، طول آخرین میانگره و وزن هکتولیتر در سطح احتمال یک درصد و از نظر صفت وزن هزار دانه در سطح احتمال پنج درصد اختلاف معنی­دار داشتند.

بیشترین عملکرد دانه(5617 کیلوگرم در هکتار) مربوط به رقم ماهور و کمترین عملکرد دانه(4494 کیلوگرم در هکتار) مربوط به رقم جو محلی دوپر بود. دو رقم جو ماهور و ایذه جزء ارقام اصلاح شده می­باشند که در سال­های اخیر  معرفی گردیده­اند اما جو دوپر محلی جزء توده­های بومی استان لرستان می­باشد که در

سطح وسیعی از دیمزارهای گرمسیر و نیمه­گرمسیر استان کشت می­گردد. اگرچه جو محلی دوپر از سازگاری بسیار خوبی برخوردار است اما در سال­های پر­باران دچار عارضه خوابیدگی می­گردد و نمی­تواند عملکرد بالایی تولید نماید. بنابراین توصیه بر این است که در شرایط دشوار از جو محلی دوپر استفاده گردد و در اراضی حاصلخیز­ و در مناطقی که کمتر دچار تنش می­شوند از ارقام اصلاح شده ماهور وایذه استفاده گردد.

ارقام ماهور و ایذه که دارای عملکرد دانه بیشتر بودند، عملکرد کاه و عملکرد بیولوژیک بیشتری نیز تولید نمودند، این امر می­تواند یکی از عوامل مهم در انتخاب ژنوتیپ­های با تولید ماده خشک وکاه بیشتر جهت استفاده در دامداری­ها باشد. وزن هزار دانه ارقام نیز متفاوت بود. بیشترین وزن هزاردانه(93/46 گرم) مربوط به جو دوپر محلی بود و دو رقم جو اصلاح شده از نظر وزن هزار دانه اختلاف معنی­دار نداشتند. به طور کلی می­توان اظهار داشت که ارقام مورد بررسی دارای ساختار ژنتیکی متفاوت می­باشند و می­توانند در محیط­های مختلف، عکس­العمل­های متفاوتی داشته باشند و این امر یکی از فاکتورهای مهم انتخاب به­نژادگران در سلکسیون ژنوتیپ­ها می­باشد. انتخاب ارقام پر­پتانسیل، سازگار با شرایط محیطی و متحمل به تنش­ها از جمله اهداف به­نژادگران می­باشد.

تراکم­های مختلف بذر فقط از نظر صفات روز تا سنبله­دهی و ارتفاع بوته در سطح احتمال یک درصد معنی­دار بودند اما از نظر مابقی صفات فاقد اختلاف معنی­دار بودند(جدول2).

 

 

جدول 2- میانگین مربعات عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و اجزاء آن و صفات مرفوفیزیولوژیکیارقام مختلف جو در تراکم­های مختلف کاشت.

وزن هزار دانه

شاخص برداشت

عملکرد کاه

عملکرد بیولوژیک

عملکرد دانه

درجه آزادی

منابع تغییرات

 

ns76 /3

ns2/15

**9896621

**15625023

ns644192

2

تکرار

*2/46

ns5/11

**1231666

**31946328

**4747857

2

رقم

ns3/27

ns55/2

ns 2447635

ns4820981

ns458563

4

تراکم

ns93/3

ns9/16

**5238278

**11880001

**1823352

8

رقم× تراکم

1/12

1/10

1404062

2582085

418265

28

خطا

73/7

86/8

1/13

4/11

7/12

-

ضریب تغییرات(%)

*،** و n.s به ترتیب تفاوت معنی­دار در سطح 5% و1% وعدم تفاوت معنی­دار

ادامه جدول

ارتفاع بوته

روز تا رسیدن

روز تا سنبله دهی

تعداد سنبله در مترمربع

تعداد دانه در سنبله

درجه آزادی

منابع تغییرات

 **4/69

 *40/2

 **96/9

 ns2974

 ns2/16

2

تکرار

 **492

 **6/12

 **6/11

 **260282

 **2092

2

رقم

 **123

 ns26/0

 **80/3

 ns12528

 ns44/7

4

تراکم

 ns5/19

 ns49/0

 ns65 /1

 *13275

 ns98/7

8

رقم× تراکم

2/13

71/0

00/1

5657

54/6

28

خطا

26/3

46/0

72/0

8/17

65/8

-

ضریب تغییرات(%)

*،** و n.s به ترتیب تفاوت معنی­دار در سطح 5%  و 1% و عدم تفاوت معنی­دار

ادامه جدول

وزن هکتولیتر

طول آخرین میانگره

سرعت پرشدن دانه

مدت رشد دانه

مساحت برگ پرچم

طول برگ پرچم

درجه آزادی

منابع تغییرات

 ns570

 ns66/0

ns 11/0

ns 105

 ns8/13

 ns6/10

2

تکرار

 **8056

 **106

ns 07/0

ns 1/95

 **9/45

 **9/19

2

رقم

 ns413

 ns15/8

*17/0

ns 5/73

 ns4/10

 ns41/7

4

تراکم

 ns237

 ns81/3

ns 03/0

ns 4/18

 ns94/3

 ns76/0

8

رقم × تراکم

330

50/4

05/0

8/34

59/7

97/3

28

خطا

78/2

42/7

7/17

4/16

1/28

3/15

-

ضریب تغییرات(%)

*،** و n.s به ترتیب تفاوت معنی­دار در سطح 5% و 1% و عدم تفاوت معنی­دار

 

اگر چه با افزایش تراکم بذر، عملکرد دانه افزایش پیدا نموده است، اما این افزایش از نظر آماری معنی­دار نمی­باشد به طوری که بین حداقل عملکرد دانه و حداکثر عملکرد دانه 572 کیلوگرم(11 درصد) اختلاف عملکرد وجود دارد. عدم معنی­دار شدن اثر میزان بذر بر عملکرد دانه را می­توان به قابلیت انعطاف گندم در تولید پنجه مختلف در تراکم­های متفاوت نسبت داد. زیرا با افزایش میزان بذر به بالاتر از حد بهینه تراکم گیاهی، بخش اعظم مواد تولیدی به بخش­های رویشی اختصاص می­یابد و با افزایش تراکم بذر و در نتیجه افزایش سایه اندازی، رقابت گیاهان برای دسترسی به نور خورشید زیادتر شده و این امر باعث تحریک رشد رویشی و افزایش اختصاص مواد فتوسنتزی به بخش­های رویشی می­گردد و در نتیجه باعث کاهش شاخص برداشت می­شود. برعکس با کاهش تراکم بذر و تراکم گیاهی، اختصاص مواد به بخش­های رویشی کاهش و در نتیجه شاخص برداشت افزایش می­یابد. به همین دلیل با افزایش تراکم بذر عملکرد بیولوژیک و عملکرد کاه نیز افزایش یافته است. بنابراین انتخاب تراکم مناسب بذر باعث می­گردد تا ضمن دستیابی به عملکرد مناسب از مصرف بذر اضافی نیز جلوگیری شود. Rharrabi و همکاران(1998) اظهار داشتند نتایج آزمایش­ها و نیز عملکرد واقعی حاصل از مزرعه حاکی از آن است که مصرف مقدار کم بذر ممکن است عملکردی مساوی با عملکرد حاصل از مصرف چندین برابر بذر تولید کند. سالک­زمانی و توکلی(1383) نیز اثر میزان بذر بر عملکرد دانه گندم را غیر معنی­دار گزارش نمودند.

با افزایش تراکم بذر تعداد سنبله در واحد سطح افزایش ولی تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه کاهش یافت. حداکثر تعداد سنبله در متر مربع( 467 سنبله در متر مربع) مربوط به حداکثر میزان بذر(500 دانه در متر مربع) و حداقل تعداد سنبله در متر مربع(381) مربوط به حداقل میزان بذر(100دانه در مترمربع) بود. با افزایش تراکم بذر، تعداد دانه در سنبله از 8/30 به 2/28 دانه در سنبله رسید. همچنین با افزایش تراکم، وزن هزار دانه نیز کاهش یافت. بنابراین می­توان اظهار داشت با توجه به مکانیسم خود تنظیمی در بین غلات، معمولاً افزایش در یک جزء عملکرد کاهش در برخی اجزای دیگر را به دنبال دارد. دلیل این امر آن است که با افزایش تراکم، رقابت بین بوته­های مجاور در جذب رطوبت و مواد غذایی خاک افزایش می­یابد و این امر باعث کاهش اجزاء دیگر می­شود. نتایج مشابهی نیز توسط Poehlman و Sleper (1995) گزارش گردیده است. افزایش میزان بذر موجب کاهش ارتفاع بوته ارقام مورد بررسی اما بر زمان رسیدگی اثر معنی­دار نداشت. افزایش میزان بذر باعث افزایش مدت پرشدن دانه شد، کوتاه­ترین میانگین زمان پر شدن دانه(33 روز) به میزان بذر100 دانه در مترمربع و طولانی­ترین میانگین زمان پرشدن دانه(40 روز) به میزان بذر 500 دانه در مترمربع اختصاص داشت. احتمالاً وجود رطوبت کافی(حجم و پراکنش مناسب بارندگی در سال اجرای آزمایش) باعث گردیده رقابت بین بوته­ها در جذب نور و مواد غذایی کمتر شود و ارقام توانستند حداکثر استفاده را از منابع محیطی کسب نموده و زمینه طولانی­تر شدن دوره رشد آن­ها فراهم شود. اثر متقابل رقم در تراکم بذر(جدول4) برای صفات عملکرد دانه، عملکرد کاه در سطح یک درصد و بر صفت تعداد سنبله در متر مربع در سطح احتمال پنج درصد معنی­دار بود. بالاترین عملکرد دانه(6633کیلوگرم در هکتار) مربوط به رقم جو ماهور با تراکم 100 دانه در متر مربع و کمترین عملکرد دانه(3830 کیلوگرم در هکتار) مربوط به رقم جو ایذه با تراکم 100 دانه در متر مربع بود. به طور­کلی نتایج بدست آمده از تراکم­های متفاوت بذر حاکی از آن است که به دلیل ساختار ژنتیکی متفاوت ارقام و شرایط محیطی مختلف نمی­توان یک تراکم بذر واحد را توصیه نمود بلکه توصیه بذر بایستی با در نظر گرفتن کلیه عوامل مؤثر در ظهور پتانسیل عملکرد انجام شود.

 

 همبستگی صفات

بررسی نتایج بدست آمده عملکرد دانه با عملکرد بیولوژیک، عملکرد­کاه، شاخص برداشت، تعداد سنبله در متر مربع، سرعت پرشدن دانه و وزن هکتولیتر همبستگی مثبت و معنی­دار و با وزن هزار دانه و طول برگ پرچم همبستگی منفی و معنی­دار داشت(جدول5). همبستگی بین عملکرد دانه با عملکرد بیولوژیک(**88/0=r)  بیش از همبستگی بین عملکرد دانه با بقیه صفات بود و این بدان معنی است که اگر چه صفاتی چون عملکردکاه، تعداد سنبله در متر مربع و سرعت پرشدن دانه در افزایش عملکرد دانه مؤثر بوده­اند ولی نقش عملکرد بیولوژیک در افزایش عملکرد دانه از همه صفات بیشتر است، به نظر می­رسد ارقامی با عملکرد بیولوژیک بالاتر توانسته­اند با تولید شاخ و برگ بیشتر از منابع فتوسنتزی به نحو مطلوب­تری استفاده نمایند و از این طریق زمینه افزایش عملکرد دانه را فراهم آوردند این نتایج با نتایج محققین دیگر مانند Garciadelmoral و همکاران(1991) مطابقت داشت. در بین اجزاء عملکرد، تعداد سنبله در واحد سطح، همبستگی مثبت و معنی­داری با عملکرد دانه داشت اما وزن هزار دانه با عملکرد دانه دارای همبستگی منفی بود.

 

 

 

جدول 3- مقایسه میانگین عملکرد بیولوژیک و دانه و اجزاء آن و صفات مرفوفیزیولوژیکی ارقام مختلف جو در تراکم­های متفاوت کاشت.

وزن هزار دانه (گرم)

شاخص برداشت (درصد)

عملکرد کاه (کیلوگرم درهکتار)

عملکرد بیولوژیک (کیلوگرم در هکتار)

عملکرد دانه (کیلوگرم در هکتار)

تیمار

 

 

 

 

 

رقم

a9/46

a8/34

b8279

b12770

b4494

دوپرمحلی

b1/44

a5/36

ab8909

b14030

ab5117

ایذه

b8/43

a9/35

a10070

a15680

a5617

ماهور

 

 

 

 

 

تراکم

a4/47

a4/35

a8570

ab13460

a4891

100 دانه درمترمربع

b4/45

a2/36

a8816

ab13810

a4991

200 دانه درمترمربع

b7/42

a2/36

a8883

ab13950

a5072

300 دانه درمترمربع

a7/44

a1/35

a9243

ab14210

a4963

400 دانه درمترمربع

a3/44

a9/35

a9912

ab15380

a5463

500 دانه درمترمربع

میانگین­های آماری با حروف مشابه در هر ستون از نظر آماری (در سطح5%) اختلاف معنی­داری ندارند

ادامه جدول

ارتفاع بوته (سانتی متر)

روز تا رسیدن

روز تا سنبله دهی

تعداد سنبله درمترمربع

تعداد دانه در سنبله

تیمار

 

 

 

 

 

رقم

b105

b184

a140

b462

c2/21

دوپرمحلی

a115

a185

b139

c274

a1/43

ایذه

a115

b184

a141

a528

b4/24

ماهور

 

 

 

 

 

تراکم

a115

a185

ab139

b381

a8/30

100 دانه درمترمربع

ab114

a184

ab141

b391

a7/29

200 دانه درمترمربع

ab113

a184

ab140

a452

a4/29

300 دانه درمترمربع

bc109

a184

ab140

a415

a7/29

400 دانه درمترمربع

c106

a184

ab139

a467

a2/28

500 دانه درمترمربع

میانگین­های آماری با حروف مشابه در هر ستون از نظر آماری (در سطح5%) اختلاف معنی­داری ندارند

ادامه جدول

وزن هکتولیتر (کیلوگرم در100 لیتر)

طول آخرین میانگره (سانتی متر)

سرعت پرشدن دانه (میلی گرم برروز)

مدت رشد دانه (روز)

مساحت برگ پرچم (سانتی مترمربع)

طول برگ پرچم (سانتی متر)

تیمار

 

 

 

 

 

 

رقم

b6/65

b2/26

a3/1

a7/38

b1/10

a1/14

دوپرمحلی

c2/63

a5/31

a3/1

a7/33

a4/11

b3/13

ایذه

a8/67

b2/28

a 2/1

a7/35

b9/7

b8/11

ماهور

 

 

 

 

 

 

تراکم

a4/65

a8/29

a5/1

a7/32

a5/11

a5/14

100 دانه درمترمربع

a4/65

a2/29

ab3/1

a7/34

a3/9

a7/12

200 دانه درمترمربع

a6/64

a7/28

ab3/1

a1/35

a3/9

a6/12

300 دانه درمترمربع

a6/65

a8/27

a7/1

a9/37

a1/10

a2/13

400 دانه درمترمربع

a5/66

a6/27

b2/1

b9/39

a8/8

a2/12

500 دانه درمترمربع

میانگین­های آماری با حروف مشابه در هر ستون از نظر آماری (در سطح5%) اختلاف معنی­داری ندارند

 

 

جدول 4- اثر متقابل عملکرد بیولوژیک و دانه و اجزاء آن و صفات مرفوفیزیولوژیکی ارقام مختلف جو در تراکم­های متفاوت کاشت.

تعداد سنبله درمترمربع

عملکرد کاه (کیلوگرم در هکتار)

عملکرد بیولوژیک (کیلوگرم در هکتار)

عملکرد دانه (کیلوگرم درهکتار)

تیمار

 

 

 

 

(تراکم×رقم)

defgh382

cd7485

cd11700

cd4211

جو دوپر محلی با تراکم100 دانه در مترمربع

cdefg414

cd7252

cd11510

cd4256

جو دوپر محلی با تراکم200 دانه در مترمربع

abcd487

abcd8737

bcd12940

cd4204

جو دوپر محلی با تراکم300 دانه در مترمربع

bcdef437

bcd7722

bcd12080

bcd4359

جو دوپر محلی با تراکم400 دانه در مترمربع

a588

abc10200

abc15640

abcd5441

جو دوپر محلی با تراکم500 دانه در مترمربع

i187

d6770

d10600

d3830

جو ایذه با تراکم 100 دانه در مترمربع

fghi298

abcd6330

abcd14490

abcd5159

جو ایذه با تراکم 200 دانه در مترمربع

ghi292

abcd9641

abc15300

abc5656

جو ایذه با تراکم 300 دانه در مترمربع

hi253

abcd9344

abcd14280

bcd4933

جو ایذه با تراکم 400 دانه در مترمربع

efgh341

abcd9463

abc15480

ab6007

جو ایذه با تراکم 500 دانه در مترمربع

ab575

a11460

a18090

a6633

جو ماهور با تراکم 100 دانه در مترمربع

abcde462

abc9867

abc15430

abc5559

جو ماهور با تراکم 200 دانه در مترمربع

ab578

bcd8270

bcd13630

abcd5356

جو ماهور با تراکم 300 دانه در مترمربع

abc555

ab10660

ab16260

abc5596

جو ماهوربا تراکم 400 دانه در مترمربع

abcde472

abc10070

abc15010

bcd4941

جو ماهور با تراکم 500 دانه در مترمربع

 


بنابراین می­توان اظهار داشت که در بین اجزاء عملکرد دانه، عامل عمده افزایش عملکرد دانه، تعداد سنبله در واحد سطح بوده است و ارقام جو از طریق افزایش تراکم و تولید پنجه­های بارور بیشتر در واحد سطح، زمینه افزایش عملکرد دانه را فراهم نموده­اند. با توجه به اینکه افزایش یک جزء عملکرد با کاهش اجزاء دیگر همراه است لذا این امر باعث گردیده تا همبستگی بین عملکرد دانه و وزن هزار دانه منفی و دانه­های با وزن کمتر تولیدگردد. به عبارتی ارقام جو با مکانیزم خود تنظیمی و ایجاد تعادل­، بین اجزاء عملکرد باعث افزایش عملکرد دانه ­گردیده­اند. نتایج بدست آمده در مورد همبستگی بین عملکرد دانه و تعداد سنبله در واحد سطح با نتایج بدست آمده توسط Ataei(2006) همخوانی داشت ولی در خصوص همبستگی بین عمکرد دانه با وزن هزار دانه با گزارش Bhutta و همکاران(2005) در تضاد بود. با توجه به اینکه ماهیت روابط بین اجزاء صرفاً ژنتیکی نبوده و از محیطی به محیط دیگر تغییر می­یابد، به همین دلیل ممکن است در آزمایش­ها نتایج متفاوت نیز گزارش شود. با توجه به اینکه معنی­دار بودن همبستگی ساده بین صفات نمی­تواند دلیل کافی بر وجود پدیده علت و معلولی باشد، بنابراین برای تعیین میزان اثرات مستقیم و غیر مستقیم از مدل رگرسیون گام به گام استفاده گردید. برای تشکیل معادله رگرسیونی چندگانه خطی جلو رونده، عملکرد دانه به عنوان متغیر وابسته و سایر صفات به عنوان متغیرهای مستقل مورد مطالعه قرار گرفتند. بر این اساس صفات کم­تأثیر یا بی­تأثیر از مدل حذف گردیدند و چهار صفت وزن هکتولیتر، وزن هزار دانه، تعداد دانه در سنبله و تعداد سنبله در واحد سطح به عنوان مؤثرترین صفات بر عملکرد دانه تعیین شدند(جدول6). به منظور آگاهی از نحوه تأثیر صفاتی که از طریق رگرسیون گام به گام وارد معادله نهایی شدند، از روش تجزیه همبستگی استفاده شد. تجزیه همبستگی عملکرد دانه نشان داد که اثر مستقیم وزن هکتولیتر بر عملکرد دانه مثبت بود اثر غیر مستقیم وزن هکتولیتر از طریق وزن هزار دانه مثبت و بسیار ضعیف ولی اثر غیر مستقیم وزن هکتولیتر از طریق دو صفت تعداد دانه در سنبله و تعداد سنبله در واحد سطح به ترتیب منفی و معنی­دار و مثبت و معنی­دار بود. اثر مستقیم وزن هزار دانه بر عملکرد دانه مثبت و متوسط و اثر غیر مستقیم آن از طریق وزن هکتولیتر مثبت و بی­معنی اما اثر غیر مستقیم آن از طریق دو صفت تعداد دانه در سنبله و تعداد سنبله در واحد سطح منفی بی­معنی بود. اثر مستقیم تعداد دانه در سنبله بر عملکرد دانه مثبت و معنی­دار و اثر غیر مستقیم آن از طریق دو صفت وزن هکتولیتر و وزن هزار دانه منفی و بی­معنی، اما اثر غیر مستقیم آن از طریق تعداد دانه در سنبله منفی و معنی­دار بود. نتایج این بررسی با نتایج ارائه شده توسط Dofing و Knight(1992) همخوانی داشت. اثر مستقیم تعداد سنبله در واحد سطح بر عملکرد دانه مثبت و معنی­دار و اثر غیر مستقیم آن از طریق دو صفت وزن هکتولیتر و وزن هزار دانه ناچیز اما اثر غیر مستقیم آن از طریق تعداد دانه در سنبله منفی و معنی­دار بود. اثر مستقیم مثبت و معنی­دار تعداد سنبله در واحد سطح بر عملکرد دانه توسط افراد دیگر(دریکوند و حسین­پور، 1386) نیز گزارش شده است.              

 

                 

                       

 

                          جدول5- ضرایب همبستگی ساده بین صفات مختلف در ارقام مختلف جو در تراکم­های مختلف کاشت.

 

 

 

 

PDL

FLL

GFP

GFR

S/M2

DMA

DHE

PLH

FLA

GS

TW

TKW

ST

HI

BY

GY

 

09/0

*35/0-

26/0

**44/0

**46/0

05/0-

12/0-

08/0

29/0

10/0

*30/0

20/0-

**73/0

*32/0

**88/0

1

عملکرد دانه(GY)

02/0

**41/0-

*31/0

**48/0-

**47/0

10/0-

05/0-

00/0

*36/0

02/0

**39/0

19/0-

**96/0

11/0

1

 

عملکرد بیولو‍‍ژیک(BY)

12/0

12/0

08/0-

03/0

00/0

12/0

16/0-

13/0

18/0

21/0

17/0-

11/0-

 *33/0-

1

 

 

شاخحص برداشت(HI)

01/0-

**41/0-

*31/0

**46/0-

*43/0

12/0-

00/0-

03/0-

*37/0-

01/0-

**40/0

16/0-

1

 

 

 

عملکرد کاه (ST)

14/0-

23/0

06/0-

*36/0

23/0-

12/0-

10/0

14/0-

10/0

16/0-

12/0

1

 

 

 

 

وزن هزار دانه(TKW)

20/0-

*32/0-

**47/0

**41/0

**58/0

**46/0-

19/0

16/0-

**48/0-

**58/0-

1

 

 

 

 

 

وزن هکتولیتر(TW)

**70/0

05/0

28/0-

09/0

**76/0

**63/0

**38/0

**47/0

*36/0

1

 

 

 

 

 

 

تعداد دانه در سنبله(GS)

04/0

**91/0

28/0-

**39/0

**47/0-

*31/0

13/0-

11/0

1

 

 

 

 

 

 

 

مساحت برگ پرچم(FLA)

**44/0

04/0-

**55/0-

25/0

*32/0-

**42/0

14/0

1

 

 

 

 

 

 

 

 

ارتفاع بوته(PLH)

21/0-

12/0

13/0-

09/0

21/0

03/0-

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

روز تا سنبله دهی(DHE)

**57/0-

13/0

**41/0-

26/0

**54/0-

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

روزتارسیدن(DMA)

**52/0-

26/0-

**40/0

**38/0-

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

تعدادسنبله درمترمربع(S/M2)

05/0

**40/0

**78/0-

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

سرعت پرشدن دانه(GFR)

21/0-

19/0-

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مدت پرشدن دانه(GFP)

15/0-

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

طول برگ پرچم(FLL)

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

طول آخرین میانگره(PDL)

 

 

 

                          * و** به ترتیب معنی­دار در سطح احتمال 05/0 و 01/0 

 بر اساس نتایج بدست آمده مبنی بر اینکه دو صفت تعداد سنبله در واحد سطح و تعداد دانه در سنبله دارای بیشترین اثر مستقیم و مثبت بر عملکرد دانه بودند و همچنین نظر به وجود همبستگی مثبت بین عملکرد دانه با تعداد سنبله در واحد سطح و تعداد دانه در سنبله می­توان اظهار داشت که این دو صفت می­توانند به عنوان معیارهای مؤثر در گزینش ارقام مد نظر قرار گیرند. اگرچه دو صفت تعداد سنبله در واحد سطح و تعداد دانه در سنبله اثر مثبت و مستقیم معنی­دار بر عملکرد دانه دارند اما احتمالاً این بدین معنی

نیست که این دو صفت در همه شرایط به این اندازه بتوانند با عملکرد بالا همبستگی مثبت داشته باشند. زیرا نقش اثر متقابل بین این صفات و صفات دیگر در محیط­های متفاوت در تعیین اختلاف­های موجود در محصول نهایی بیش از اثر هر یک از صفات به تنهایی است. با این وجود شناسایی صفاتی که علیرغم تنوع موجود از فراوانی بیشتری برخوردارند نه فقط از نقطه نظر ساختمان ژنتیکی بلکه برای درک نقش صفات مورد نظر مؤثر جهت دستیابی به عملکرد مطلوب می­تواند روش مؤثری در گزینش ارقام باشد.

جدول 6- برآورد اثرات مستقیم و غیرمستقیم مهمترین صفات زراعی برعملکرد دانه ارقام مختلف جو در تراکم­های مختلف کاشت.

اثرغیر مستقیم از طریق

 

(تعداد سنبله در واحدسطح)X4

(تعداد دانه درسنبله)X3

(وزن هزار دانه)X2

(وزن هکتولیتر)X1

اثرمستقیم

صفت

**858/0

**815/0-

04/0

___

214/0

وزن هکتولیتر (x1)

*341/0-

225/0-

___

025/0

*339/0

وزن هزار دانه (x2)

**126/1-

___

055/0-

125/0-

**404/1

تعداد دانه درسنبله (x3)

____

**068/1-

079/0-

124/0

**48/1

تعداد سنبله  درواحد سطح (x4)

426/0

1/0-

201/0-

297/0

___

جمع همبستگی صفت با عملکرد
مراجع

 

 

1- تیسدل، س. و نلسون، و. (1370) کودها و حاصلخیزی خاک (ترجمه ملکوتی، م. ج. و س. ع. ریاضی همدانی)، مرکز نشر  دانشگاهی، 800 صفحه.

 

2-دریکوند، ر. و حسین­پور، ط. (1386) تجزیه علیت در ژنوتیپ‌های مختلف جولخت تحت شرایط دیم، خلاصه مقالات همایش مدیریت پایداری فناوری، تولید، تأمین و مصرف نهاده‌های کشاورزی، انتشارات دبیرخانه همایش. صفحه 43.

3-رابرت، ک. م. و واکر، ج. (1373) مقدمه اى بر فیزیولوژی عملکرد گیاهان زراعی ترجمه امام، ی. و نیک نژاد، م. انتشارات دانشگاه شیراز. 240 صفحه.

4-رعناولی زاده، ک. ح. کاظمی اربط، مقدم، م . و اهری زاده، س. (1385) همبستگی و تجزیه علیت عملکرد دانه و اجزای آن

در جو لخت، چکیده مقالات نهمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران، پردیس ابوریحان- دانشگاه تهران. صفحه 334.

5-سالک زمانی، ع. و توکلی، ع. (1383) اثر مقادیر مختلف بذر بر عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ های جدید گندم دیم. مجله علوم زراعی ایران. 6: 214-223.

6-فتحی، ق. علی پور، ع. ا. رادمهر، م. و لطف علی آینه. ج. (1377) اثر متقابل تراکم وکود ازته روی عملکرد دانه جو، خلاصه مقالات ششمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. بابلسر. دانشگاه مازندران. صفحه 341.

7-نورمحمدی، ق. ع. سیادت، س. ع. و کاشانی ع. (1376) زراعت غلات. انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز. 446 صفحه.

8-نورمندمؤید، ف. (1381) بررسی اثرات میزان بذر و فاصله خطوط کاشت در جبران خسارت سرما بر عملکرد جو رقم سهند در مناطق سردسیر. خلاصه مقالات هشتمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران. دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان. صفحه 459.

9-Ataei, M. (2006). Path analysis of barley (Hordeum Vulgare L.) yield. Tarim Bilimleri Dergisi 12:227-232.

10-Brrigs, K.G. (1975). Effects of seeding rate and row spacing on agronomic characteristics of Glenlea, Pitic62and Neepawa wheat. Canadian Journal of plant Science 55:363-367.

11-Bhutta, W.M. and Ibrahim, M. (2005). Path-coefficient analysis of some quantitative characters in husked barley. Boiling international, Center of advanced genetics and saline Agriculture. 17:65-70.

12-Dofing, S.M. and Knight, C.W. (1992). Heading synchrony and yield component of barley grown in subarctic environments. Crop Science 32:1377-1380

13-Dofing, S. M. and knight, C.W. (1992). Alternative model for path analysis of small-grain yield, Crop Science 32:487-489.

14-fukai, S. searle, C. Baiquni, H. choenthong, S. and kywe, M. (1998). Growth and grain yield of contrasting barley cultivars under different plant densities. Field Crop Research 23:239-254.

15-Garcia del moral, L. F. Ramos, J. M. Garciadelmoral, M. B. and Jimenez, M. P. (1991). Onto genetic approach to grain production in spring barley based on path-coefficient analysis. Crop Science 31:1179-1185.

16-Henson, B. K. and Lukach, J.R. (1992).   Barley response to planting rate in northeastern north Dakota. N. D. farm Research 49: 14-19.

17-Lafond, G. P. and Derksen, D. A. (1996). Row spacing and seeding rate effects in wheat and barley under a conventional fallow management system Canadian Journal of Plant Science 76:791-793.

18-Mcloed, C. C. (1982). Effects of rates of seeding on barley sown for grain .New Zealand Journal 0f Experimental Agriculture 10:133-136.

19-Madic Milomirka, A. Paunovic, D. Djurovic, and knezevic, D. (2005). Correlations and path coefficient analysis and yield components in winter barley. Acta Agriculture Serbica 10(20):3-9.

20-Nachit, M. M. Ketata, H. and Acevedo, E. (1991). Selection of morpho-physiological traits for multiple abiotic stresses resistance in durum wheat(Triticum Turgidum L. Var. Durum). In pages 392-400, Physiology-Breeding of Winter Cereals for Stressed Mediterranean Environments. Montpelier, France, 3-6 July 1989.

21- Poehlman, J. M. and Sleper, D. A. (1995). Breeding field. Crops 4thed. Iowa State University Press, Ames, Iowa P. 473 

22-Rharrabti, Y. Elhani, S. Martos Nunez, V. and Garcia Del Moral, L. F. (1998) Relationship between some quality traits and yield of durum wheat under southern Spain conditions.Ciheam Options Mediterraneennes 40:529-531

23-Thiry, D. E. Sears, R. G. Shroyer, J. P. and Paulsen, G. M. (2002) Planting date effects on tiller development and productivity of wheat. Report. Agricultural Experimental Station and Cooperative Service. Kansas University Available at. http://oznet.ksu.edu.4p. 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 9,501
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,633


counter
سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب