به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و روابط بین صفات زراعی در ژنوتیپهای رازیانه، آزمایشی بر روی 12 ژنوتیپ رازیانه شامل 10 ژنوتیپ داخلی و 2 رقم خارجی با استفاده از طرح بلوک کامل تصادفی با 3 تکرار، در ایستگاه تحقیقاتی شهید فزوه اصفهان و طی سالهای 1384- 1383 اجرا گردید. براساس نتایج تجزیه واریانس اختلاف معنیداری میان ژنوتیپهای مورد مطالعه برای همه صفات مشاهده گردید. کلیه صفات مورد مطالعه بجز تعداد چتر و تعداد گل در چتر از وراثتپذیری متوسط تا زیاد (99- 48 درصد) برخوردار بودند. عملکرد گیاه همبستگی مثبت و معنیداری با صفات روز تا رسیدگی کامل، تعداد چترک و درصد اسانس داشت. چهار مؤلفه اول در تجزیه به مؤلفههای اصلی، 85 درصد از کل واریانس متغیرها را توجیه کردند. صفات تعداد شاخه فرعی، تعداد گل عقیم، عملکرد دانه، وزن 1000 دانه، روز تا 50% و 100% گلدهی، روز تا رسیدگی کامل و ارتفاع در 50% گلدهی عمدهترین نقش را در تبیین مؤلفه اول داشتند. در مؤلفه دوم، صفات ارتفاع در 100% گلدهی، درصد اسانس و درصد خاکستر دارای اهمیت بیشتری بودند. در مؤلفه سوم صفات تعداد چترک و تعداد گل در چترک و در مؤلفه چهارم صفت تعداد گلآذین بیشترین اهمیت را در تبیین این مؤلفهها داشتند. براساس تجزیه خوشهای 12 ژنوتیپ مورد بررسی در سه دسته مختلف قرار گرفتند و اختلافهای چشمگیری بهویژه در عملکرد بذر، درصد اسانس، زمان رسیدگی و ارتفاع گیاه در بین گروهها وجود داشت. بنابراین میتوان از طریق تلاقی بین ژنوتیپهای برتر خوشههای مختلف و آزمون نتاج آنها از طریق برنامههای بهنژادی و انتخاب، نسبت به تولید ارقام با خصوصیات زراعی مطلوب اقدام نمود.
Study of genetic variation of agronomic characteristics in
Foeniculum vulgare Mill. genotypes
نویسندگان [English]
leili safaei؛ hossein zeinali؛ davod afyuoni
چکیده [English]
In order to evaluate genetic variation and relationship among characteristics of 12 genotypes of Foeniculum vulgare, an experiment was conducted based on randomized complete block design with 3 replications at Fozveh station, Isfahan, Iran. Analysis of variance showed significant differences among the genotypes for the studied traits. Broad- sense heritability was middle to high (48-99%) for all of the traits except number of umbel and flower in umbel. Correlation coefficients showed that seed yield had a positive correlation with days to ripening, number of umblet and essential oil percentage. Using principal components analysis, the first four components determined 85% of the total variation. Number of branches and sterile flowers, seed yield (kg/ha), days to 50% and 100% flowering, days to ripening and height at 50% flowering date were the most important traits in the first component. Height at 100% flowering date, dry weight/fresh weight ratio, essential oil and ash percentage in the second component, number of umblet and number of flower in umblet in the third component and number of branches in the forth component were important. Genotypes were classified into 3 groups with distinct variations for seed yield, essential oil percentage, day to ripening and plant height. Thus, crossing plants from genetically diverse genotypes may result in superior cultivar development.
کلیدواژهها [English]
Foeniculum vulgare, yield, heritability, Correlation coefficient, principal components analysis, and Cluster analysis