زنبق از گیاهان زینتی و دارویی بومی کشور ایران محسوب میگردد که باید نسبت به حفظ و استفاده از آن در برنامههای اصلاحی کوشید. به منظور تعیین میزان تنوع ژنتیکی و وراثتپذیری صفات 18 گونه جمعآوری شده جنس زنبق از مناطق مختلف کشور (در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه ملی تحقیقات گل و گیاهان زینتی محلات) در قالب طرح آزمایشی بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. تجزیههای آماری شامل آمارههای توصیفی، ضرایب همبستگی ساده، برآورد وراثتپذیری و درصد ضریب تنوع فنوتیپی و ژنتیکی بود. براساس نتایج تجزیه واریانس، اختلاف گونههای مورد نظر برای تمام صفات مورد مطالعه در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود که بیانگر وجود تنوع گسترده برای همه صفات در گونههای وحشی میباشد. بیشترین ضریب تنوع ژنتیکی و فنوتیپی مربوط به طول لوله گلپوش (70)، عرض درفش (74) و ارتفاع بوته بهترتیب 67 و 69 درصد بود. گونه I. germanica (F1) از نظر بیشتر صفات، نسبت به سایر گونهها برتری داشت. بیشترین درصد وراثتپذیری عمومی مربوط به صفات عرض درفش (95/98)، عرض آویز (74/98)، عرض ناخنک آویز (67/98) و طول درفش (78/97) بود. ضرایب همبستگی صفات در گونههای مختلف نشان داد که بیشترین همبستگی (مثبت و معنیدار) مربوط به طول درفش با عرض درفش و کمترین میزان همبستگی منفی و معنیدار مربوط به طول لوله گلپوش با عرض شاخه مادگی میباشد.
Genetic Variation and heritability of several traits in wild Iranian Iris species
نویسندگان [English]
mohammad hossein azimi؛ behrooz moradi ashoor؛ asghar hosseini niya
چکیده [English]
Iris is one the major ornamental and pharmaceutical plant species from Iridaceae family. It is also native plant of Iran, which has special economic position in the world. In order to determine genetic variation and heritability on several traits, 18 Iris species were collected from different habitats of Iran. The materials were studied at the National Ornamental Plants Research Station based on a randomized complete block design with three replications. Statistical parameters, including correlation coefficients, broad sense heritability, phenotypic and genotypic coefficient of variation were estimated. Analysis of variance showed significant differences between the species for all of the studied traits (α=0.01), indicating wide variation for the studied traits in the wild species. The highest phenotypic and genotypic coefficient of variation were observed on periant tube length, 70%, inner tepal width, 74%, and plant height, (69 and 67%). I.Germanica (F1) species in the most of the studied traits was superior. The strongest broad sense heritability was related to inner tepal width (98.95), outer tepal width (98.74), outer tepal width of claw (98.67) and inner tepal length (97.78). The most positive and significant correlation coefficients was observed between Inner tepal length and inner tepal width. Whereas, the lowest correlation value was observed between perianth tube length and pistil width.
کلیدواژهها [English]
ِDiversity, Iris, Correlation, broad sense heritability